Bạn có phải người mắc hội chứng hoàn hảo?

Có một sự khác biệt giữa việc trở thành một người đạt thành tích cao và một người mắc chứng hoàn hảo. Tuy cả hai đều mong muốn thành công nhưng những người đạt thành tích cao được thúc đẩy để làm hết sức mình, trong khi những người mắc hội chứng hoàn hảo bị thúc đẩy bởi nỗi sợ hãi, bị tê liệt bởi tâm lý thất bại. Các nghiên cứu cho thấy rằng việc liên tục theo đuổi bóng ma của sự hoàn hảo có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến sức khỏe và tinh thần của bạn. Trong bài viết này, TNEX sẽ giúp bạn khám phá những mối nguy hiểm của hội chứng này này.

Katie Rasmussen, người nghiên cứu sự phát triển của trẻ em và chủ nghĩa hoàn hảo tại Đại học West Virginia, cho biết: “Cứ năm trẻ em và thanh thiếu niên thì có đến hai người là mắc hội chứng hoàn hảo”. Sự gia tăng hội chứng này không có nghĩa là mỗi thế hệ đang trở nên thành đạt hơn. Điều đó có nghĩa là chúng ta đang trở nên ốm yếu hơn, buồn bã hơn và thậm chí làm suy yếu tiềm năng của chính mình.

Hội chứng hoàn hảo chính xác là gì?

Các chuyên gia định nghĩa chủ nghĩa hoàn hảo là “sự kết hợp giữa các tiêu chuẩn cá nhân quá cao và sự tự đánh giá bản thân quá khắt khe”. Tuy nhiên, có nhiều sắc thái hơn cho định nghĩa này.

Gordon Flett và Paul Hewitt là hai chuyên gia đi đầu trong việc tìm hiểu chủ nghĩa hoàn hảo, cả hai đều đã nghiên cứu chủ đề này trong nhiều thập kỷ. Hai nhà tâm lý học đã cùng nhau xác định ba khía cạnh chính của chủ nghĩa hoàn hảo trong một nghiên cứu mang tính bước ngoặt mà họ đã công bố cách đây gần 3 thập kỷ. Họ nói rằng “chủ nghĩa hoàn hảo hướng đến bản thân, chủ nghĩa hoàn hảo hướng đến người khác và chủ nghĩa hoàn hảo do xã hội quy định”.

Chứng hoàn hảo hoá là gì?

Dấu hiệu cho thấy bạn là người mắc hội chứng hoàn hảo

Nếu bạn đang tự hỏi liệu mình có phải là người mắc chứng hoàn hảo hoá hay không, thì rất có thể bạn là như vậy – ít nhất là ở một mức độ nào đó. Những người cầu toàn rất giống những người đạt thành tích cao, nhưng có một số điểm khác biệt chính. Ở đây TNEX chia sẻ những điểm khác biệt, đồng thời tiết lộ 10 dấu hiệu nhận biết của một người mắc hội chứng hoàn hảo – những đặc điểm mà bạn có thể nhận ra ở chính mình hoặc những người bạn biết.

1. Không thể chấp nhận và ăn mừng thành công của mình.

Nó không bao giờ là đủ, vì vậy bạn bị cuốn hút quá sâu vào các chi tiết khiến bạn trở nên thất vọng, thậm chí tức giận. Ngay cả khi mục tiêu của bạn đã hoàn thành và dẫn đến thành công, bạn vẫn tin rằng mình có thể và lẽ ra phải làm tốt hơn.

Những người mắc hội chứng này không thừa nhận chiến thắng của họ theo cách vui vẻ và hài lòng khi hoàn thành tốt công việc. Thay vào đó, họ tìm ra những sai sót trong cách họ (hoặc những người khác) thực hiện công việc. Luôn có điều gì đó không ổn xảy ra trong tâm trí, mặc dù kết quả đạt được đã chính xác như những gì họ mong muốn.

2. Không cho phép bản thân mắc sai lầm nào

Trong khi một cá nhân có tư duy lành mạnh cho phép phạm sai lầm, thì một người có hội chứng này không tha thứ cho những sai lầm của họ. Thay vì xem chúng như một cơ hội học tập, bạn chỉ trích và tạo áp lực cho bản thân vì đã không dự đoán được một kết quả kém hoàn hảo. Bạn cảm thấy không thỏa đáng, thậm chí ngu ngốc, và những cảm giác này khiến tâm trí bạn bị chi phối, hậu quả là năng suất làm việc giảm sút.

Người có chứng hoàn hảo hoá không tha thứ cho những sai lầm của họ

3. Luôn thể hiện rằng mọi thứ đều hoàn hảo

Những người cầu toàn rất sợ bị người khác đánh giá. Họ thường muốn thế giới bên ngoài nhìn nhận họ, không chỉ là người hoàn hảo mà còn làm cho sự hoàn hảo trở nên dễ dàng. Ngay cả khi thế giới của bạn là một vùng thảm họa, bạn vẫn tạo ra một bình phong để khiến người khác nghĩ rằng tất cả đều hoàn hảo.

4. Tránh đương đầu với những thử thách có thể khiến bản thân thất bại

Những người cầu toàn thích gắn bó với những gì họ đã biết. Điều này có nghĩa là, khi bạn được trao cho một cơ hội phát triển nhiều kỹ năng hơn hoặc bước ra khỏi vùng an toàn của mình, bạn sẽ từ chối cơ hội đó. Bạn sợ rằng mình không đủ thông minh để giải quyết một lộ trình học hỏi mới và sẽ bị coi là kẻ thất bại hoặc khiến ai đó thất vọng.

5. Tin rằng sự dễ mến của bạn có liên quan đến sự hoàn hảo

Tính cách và những phẩm chất tích cực như: trung thực, khoan dung, hài hước, v.v., không phải là điều mà những người cầu toàn tin rằng mọi người sẽ thích ở họ. Trở thành một người tuyệt vời thôi chưa đủ, bạn phải là một người hoàn toàn tuyệt vời. Bạn không cho phép người khác nhìn thấy khuyết điểm của mình và rất có thể bạn nói về thành tích của mình chứ không bao giờ nói về thất bại của mình.

Trở thành một người tuyệt vời là chưa đủ

6. Cuộc sống không làm bạn hài lòng

Những người mắc hội chứng hoàn hảo đối phó tốt trong một môi trường ít căng thẳng, miễn là không có gì thách thức thì bạn vẫn ổn. Hãy nghĩ xem lần cuối cùng bạn không bị thử thách bởi cuộc sống là khi nào? Đúng, bởi vì không có gì là hoàn hảo. Khi có các vấn đề xảy ra và dường như không ổn định với bạn, thì lo lắng thường tăng lên, điều này mang lại ảo tưởng rằng không có gì diễn ra tốt đẹp, do đó làm giảm sự hài lòng trong cuộc sống.

7. Gặp khó khăn trong việc hoàn thành công việc đúng hạn

Vì sự hoàn hảo là một ảo ảnh, nên việc theo đuổi nó không bao giờ là trọn vẹn – và các dự án của bạn cũng vậy. Bạn có thể hoàn thành công việc, nhưng bạn đang phải đấu tranh không ngừng với các quyết định và động lực để hoàn thành một số việc nhất định. “Điều gì sẽ xảy ra nếu” và kỳ vọng về một hậu quả hoặc kết quả tiêu cực khiến bạn bận tâm và áp lực có thể quá lớn.

Áp lực hoàn thành công việc rất lớn

8. Khả năng phòng thủ

Bởi vì một màn trình diễn kém hoàn hảo rất đau đớn và đáng sợ đối với những người cầu toàn, nên họ thường sẽ phản ứng một cách phòng thủ trước những lời chỉ trích mang tính xây dựng. Mặt khác, những người đạt thành tích cao có thể coi những lời chỉ trích là thông tin có giá trị sẽ giúp cải thiện hiệu suất trong tương lai của họ.

9. Lòng tự trọng thấp

Những người đạt thành tích cao thường có mức độ tự trọng cao không kém. Đây không phải là trường hợp với người mắc chứng hoàn hảo hoá. Mặc dù phấn đấu cho chủ nghĩa hoàn hảo, nhưng khi một người có tính cách cầu toàn đánh giá bản thân một cách nghiêm túc, nó sẽ góp phần làm giảm lòng tự trọng.

Những người cầu toàn cũng có thể cô đơn hoặc bị cô lập do bản chất chỉ trích và sự cứng nhắc của họ đẩy người khác ra xa. Điều này thậm chí có thể dẫn đến lòng tự trọng thấp hơn, cuối cùng có tác động nghiêm trọng đến hình ảnh bản thân và sự hài lòng trong cuộc sống nói chung của người đó, đồng thời tác động đến các mối quan hệ của họ.

10. Có tiêu chuẩn không thực tế

Một dấu hiệu khác của người cầu toàn là đặt mục tiêu có thể không hợp lý. Những người đạt thành tích cao có thể đặt mục tiêu cao, tận hưởng niềm vui khi tiến xa hơn một chút sau khi đạt được những mục tiêu này. Những người cầu toàn thường đặt mục tiêu ban đầu ngoài tầm với.

Bởi vì một người cầu toàn có xu hướng có những tiêu chuẩn không thực tế, họ thường từ chối thành công vì họ cảm thấy rằng hành động của họ không bao giờ đủ tốt để đạt được mức thành tích này.

Làm thế nào để đối phó với hội chứng này?

Nguyên nhân của chủ nghĩa hoàn hảo

Nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng đến khả năng một người có tính cách cầu toàn. Chủ nghĩa hoàn hảo có thể được gây ra bởi:

Nỗi sợ bị người khác phán xét hoặc không chấp thuận
Trải nghiệm thời thơ ấu, chẳng hạn như có cha mẹ với những kỳ vọng cao phi thực tế
Có tình trạng sức khỏe tâm thần liên quan đến xu hướng cầu toàn, chẳng hạn như rối loạn ám ảnh cưỡng chế.

Trải nghiệm thời thơ ấu có thể là nguyên nhân dẫn tới hội chứng hoàn hảo

Cách để vượt qua nỗi sợ hoàn hảo

Nếu bạn là người cầu toàn và muốn giảm bớt một số tác động tiêu cực của nó đối với cuộc sống của mình, bạn có thể làm một số điều sau đây:

Tạo ra một môi trường nơi bạn cảm thấy được chấp nhận
Tham gia vào việc tự nói chuyện tích cực
Không so sánh mình với người khác
Thực hành chánh niệm để giúp bạn học cách tập trung vào hiện tại mà không phải lo lắng nhiều về quá khứ hay tương lai
Sử dụng các kỹ thuật từ liệu pháp hành vi nhận thức, chẳng hạn như thách thức những suy nghĩ tiêu cực

Tổng kết

TNEX tin rằng không có gì là không thể vượt qua nếu chúng ta quyết tâm. Nếu thỉnh thoảng bạn đòi hỏi sự hoàn hảo nhưng điều đó lại khiến bạn căng thẳng quá mức, hãy chú ý đến những dấu hiệu về hội chứng hoàn hảo ở trên. TNEX khuyên bạn nên viết nhật ký về chúng để tìm ra mối liên hệ chung, bởi chỉ riêng nhận thức thôi cũng sẽ giúp bạn đi đến cốt lõi và tìm ra nó thực sự là gì. Quan sát cách người khác chấp nhận bản thân, chấp nhận sai sót, tìm hiểu cách những người thành công xây dựng từ những thất bại của họ, thay vì trốn tránh chúng.